Would you like to react to this message? Create an account in a few clicks or log in to continue.

    Elementet...

    Onyx.
    Onyx.
    Administrator
    Administrator


    Posts : 414
    Reputation : 0
    Join date : 23/12/2009

    Elementet... Empty Elementet...

    Mesazh nga Onyx. Wed Dec 23, 2009 4:53 pm

    Elementi është një lëndë e përbërë nga atomet të një lloji. Të gjitha atomet e një elementi kanë të njëjtin numër rendorë (numri i atomit); është e pamundur që një element të ndahet në pjesë me veti të ndryshme kimike.
    Sa elemente ka ?
    Në natyrë deri më tani janë gjetur 92 elemente. Elemente tjera janë krijuar në laboret me metoda të fizikës bërthamore. Deri më tani shkencëtarët kanë izoluar 109 elemente.
    Cilët janë elementet më të shpeshta në tokë ?
    Elementi më i shpeshtë në planetin tonë është oksigjeni i cili përbënë 50 për qind të masës. Pas oksigjenit në natyrën e afërt që na rrethon, hasim silicin që merr pjesë në peshën e tokës me 28 për qind.
    "Oksigjeni është elementi më i shpeshtë në tokë, sasia më e madhe e tij gjendet në oqeane"
    Cili është elementi më i rrallë ?
    Elementi më i rrallë natyrorë është elementi Astatin. Krijohet gjatë shpërbërjes së elementit radioaktiv të Uranit. Elementi Astatin është shumë labialë (i pa kontrollueshëm), njerëzit janë në gjendje që të prodhojnë këtë element.
    Çka është minerali ?
    Shumica e elementeve kimike reagojnë shumë lehtë kur bien në kontakt me elementet tjera, ashtu që është shumë vështirë që në natyrë të gjendet në formë të pastër, për këtë i gjejmë në forma të bashkë-dyzimeve me elementet tjera. Elementet e tilla kombinohen ndërmjet veti dhe formojnë mineralet. Deri më tani janë të njohura diku 3000 minerale.
    Çka ka qenë fillimi i të gjithave gjërave ?
    Filozofi i Greqisë antike, Talesi i Miletit që jetoi rreth 640 vite para kohës sonë, besonte se gjitha lëndët vijën nga uji, dhe uji ishte fillimi i gjitha gjërave. Mendim gjenial për atë kohë, por ka edhe më mirë. Herakliti jetoi rreth viteve 500 para erës sonë, thoshe zjarri, zjarri është fillimi i të gjithave. Ka mundur të shprehej edhe më mirë por a do ta kuptonte ndokush ? Filozofët tjerë besonin se ajri është fillimi i të gjithave. Aristoteli (384-322 p. e. sonë) erdh deri te përfundimi se janë katër elemente :Zjarri, Ajri, Toka dhe Uji. Në të vërtet as kush nuk e di, apo më mirë të themi nuk mund të ju vërtetoj të tjerëve.
    Kujë i thoshin "element" kimistët e vjetër ?
    Në mesjetë kimistët besonin që gjitha lëndët janë të përbëra nga tri elemente. Këto elemente ishin Kripa, Sulfuri dhe Merkuri(Zhiva), ku sulfuri merrej si elementi i zjarrit. Ata besonin se ari është i bërë nga elementet e pastra të merkurit dhe sulfurit. Metalet tjera më pak të çmueshme kishin sulfur të pa pastër.

    "Në mesjetë, kimistët ëndërronin që nga metalet e zhyera të fitonin ari"
    Çka ishte "guri i diturisë" ?
    Kimistët e mesjetës ëndërronin që të gjenin udhën për të shndërruar nga teneqet ari të pastër. Për këtë dikush kishte thënë se ekziston udha, një substancë e tretë magjike dhe e quajti guri i diturisë. Aventurat për gjetjen e gurit të diturisë kishin filluar, por gurin kurrë nuk u gjetë, sepse nuk ka. A ka gur të tillë ? Ata që e kanë pa nuk dinë të tregojnë, ata që nuk e kanë pa nuk e dinë që ekziston? Por një gjë dihet, se gjurmimi i tij na ka mësuar shumë.
    Kur janë gjetur pjesa më e madhe e elementeve ?
    Disa elemente si bakri, ari dhe hekuri janë të njohura që nga para historia. Mirëpo shumica e tyre në formë të izoluar (të pastër) është zbuluar vonë, në 200 vitet e fundit. Deri në vitin 1930 kanë qenë të njohura 50 elemente. Elementet me numrat rendor 93 deri 109 janë zbuluar pas 1940-ve.
    Çka është sistemi periodik i elementeve ?
    Deri në shekullin XVII njerëzimi kishte mbledhur njohuri të mëdha për elementet dhe më 1860, shkencëtarëve ju bie në sy që disa grupe të elementeve kishin "marrëdhënie familjare". Këto grupe me marrëdhënie të ngjashme si ato familjare i plasuan në një tabelë të cilën e quajtën sistemi periodik i elementeve. Kimisti rus Dimitri Mendelej krijoj një tabelë më 1870. Tabela e tij kishte zbrazëtira, mirëpo ishte e çartë se elementet ekzistojnë mirëpo ende nuk kishin arritur të zbulohen. Sistem periodik ka 18 shtylla. Vetit e elementeve të këtyre shtyllave janë në varshmëri periodike me rreshtin e elementeve e shtyllave në nivelin horizontal.
    A ka elemente që nuk kanë vend në sistemin periodik ?
    Në fund, në bazamentin e tabelës së sistemit periodik gjenden dy pjesë me elemente të cilat janë pak si më ndryshe. Elementet me numrat 58 deri 71 thirren tok e rrallë apo toksine. Ndërsa elementet nga 90 deri 103 thirren si alkaide.
    Sa elemente ka zbuluar Humfri Davi ?
    Kimisti anglez Humfri Davi (778-1829) ka zbuluar gjashtë elemente kimike të cilët janë :bori, natriumi, magnezi, kaliumi, kalciumi dhe bariumi. Mirëpo Davi është më i njohur në botë për shpikjen e një llambe për sigurinë e minatorëve, llambë e cila dhe u thirr sipas emrit të tij.

      Ora është Fri Mar 29, 2024 4:22 am